Έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα (tennis elbow): η θεραπεία με PRP μακροχρόνια αποτελεσματικότητα σε σύγκριση με ένεση κορτιζόνης

Έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα ή tennis elbow (αγκώνας του τεννίστα) ονομάζεται η πάθηση που χαρακτηρίζεται από πόνο και ευαισθησία στην ψηλάφηση της έξω επιφάνειας του αγκώνα (αντίστοιχα με την έκφυση των εκτεινόντων τενόντων του καρπού και των δακτύλων).

Πόσο συχνά παρουσιάζεται, σε ποια ηλικία και ποιο φύλο προσβάλλεται πιο συχνά;

Η συχνότητά της στο γενικό πληθυσμό είναι λίγο περισσότερο από 1%.

Υπάρχει μικρή υπεροχή στις γυναίκες.

Περισσότερο εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 35-50 ετών που εκτελούν επαναλαμβανόμενα δραστηριότητες με τη χρήση του άνω άκρου.

Αιτιοπαθογένεια

 

Είναι σύνηθες το τέννις ή οποιοδήποτε άθλημα με ρακέτες να αποτελούν αιτία της πάθησης.

Στα αθλήματα με ρακέτες, η λανθασμένη τεχνική αλλά και οι ακατάλληλες ρακέτες αποτελούν προδιαθεσικούς παράγοντες. Ωστόσο, διάφορα άλλα αθλήματα ή δραστηριότητες μπορεί να προδιαθέτουν σε αυτή την πάθηση.

Εκτός από τους αθλητές, πολλοί άνθρωποι που κάνουν εργασίες ή δραστηριότητες αναψυχής που απαιτούν επαναλαμβανόμενη και επίπονη χρήση των μυών του αντιβραχίου (πήχη) παθαίνουν έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα.

Ζωγράφοι, υδραυλικοί, ξυλουργοί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο να ανπτύξουν έξω επικονδυλίτιδα. Επιπλέον, μηχανικοί αυτοκινήτων, μάγειρες, κρεοπώλες μπορεί να προσβληθούν από έξω επικονδυλίτιδα συχνότερα από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις και η άρση βαρέων αντικειμένων που απαιτούνται σε αυτά τα επαγγέλματα σχετίζονται με την ανάπτυξη της πάθησης.

Σε άλλες περιπτώσεις, η έξω επικονδυλίτιδα μπορεί να εμφανισθεί χωρίς κάποια συγκεκριμένη επαναλαμβανόμενη κάκωση, οπότε χαρακτηρίζεται «ύπουλη» ή αγνώστου αιτιολογίας.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η έξω επικονδυλίτιδα οφείλεται συχνά σε βλάβη ενός συγκεκριμένου μυός στο αντιβράχιο που ονομάζεται βραχύς κερκιδικός εκτείνοντας τον καρπό (extensor carpi radialis brevis-ERCB muscle) που σταθεροποιεί τον καρπό όταν ο αγκώνας είναι σε έκταση.

Ο τένοντας αυτός είναι ευάλωτος λόγω θέσης σε τραυματισμό και φλεγμονή. Κατά την κάμψη και έκταση του αγκώνα, ο τένοντας αυτός υπόκειται σε σταδιακή φθορά λόγω προστριβής σε οστικές προεξοχές.

Όταν ο μυς αυτός «αδυνατίζει» από υπέρχρηση (overuse), συμβαίνουν μικρορήξεις στον τένοντά του στο σημείο που αυτός εκφύεται (ξεκινά) από τον έξω επικόνδυλο του βραχιονίου στον αγκώνα. Αυτό  έχει ως συνέπεια φλεγμονή και πόνο.

Σύμφωνα με πρόσφατα ιστολογικά ευρήματα, η τενοντοπάθεια (tendinosis) δεν είναι μια οξεία φλεγμονώδης κατάσταση αλλά περισσότερο μια αποτυχία φυσιολογικής επούλωσης της βλάβης του τένοντα.

Ποιες είναι οι κυριότερες ενέσιμες θεραπείες που έχουμε;

Θεραπεία με τοπική έγχυση κορτιζόνης

Αποτελεί συχνά την πρώτη ενέσιμη θεραπευτική επιλογή.

Η κορτιζόνη στοχεύει κύρια στην μείωση της φλεγμονής αλλά δεν θεωρείται ότι έχει κάποια επουλωτική δράση στην εκφύλιση του τένοντα που παρατηρείται στην πάθηση.

Αντίθετα, παράλληλα με τις τοπικές και συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες που έχει, ενδέχεται να καθυστερεί την φυσική αποκατάσταση σε σχέση με άλλες θεραπείες.

Επίσης, συχνά παρατηρείται υποτροπή των συμπτωμάτων μετά τη θεραπεία με κορτιζόνη.

Θεραπεία με πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP)

Η πρόσφατη συσχέτιση της τενοντίτιδας με την αποτυχημένη επούλωση της βλάβης του τένοντα, έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον σε βιολογικές θεραπείες, όπως το PRP (Platelet-Rich Plasma).

Τι είναι το PRP;

Πρόκειται για πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια που περιέχει 5-10 φορές μεγαλύτερη ποσότητα αιμοπεταλίων σε σύγκριση με το αίμα και επομένως σε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα τους διάφορους αυξητικούς παράγοντες που έχουν τα αιμοπετάλια.

Για την παρασκευή του λαμβάνεται με αιμοληψία μικρή ποσότητα αίματος από τον ασθενή. Στη συνέχεια με μία διαδικασία που λέγεται φυγοκέντρηση γίνεται διαχωρισμός των αιμοπεταλίων από τα υπόλοιπα κύτταρα του αίματος και αυξάνεται η συγκέντρωσή τους. Η όλη διαδικασία μπορεί να γίνει με ασφάλεια στο χώρο του ιατρείου.

Οι αυξητικοί παράγοντες , στην  έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα, κινητοποιούν και επιταχύνουν την επούλωση της πρόσφυσης του τένοντα πάνω στο οστό.

Πράγματι, μετά την έγχυση του PRP, παρατηρείται αυξημένη παραγωγή τενόντιων κυττάρων στο σημείο της έγχυσης.

Η θεραπεία με έγχυση PRP σαφώς υπερέχει της τοπικής ένεσης κορτιζόνης

Στην έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα, οι ενέσεις κορτικοστεροειδών εξασφαλίζουν γρήγορη βελτίωση των συμπτωμάτων με μέγιστη δράση στις 6-8 εβδομάδες.

Αντίθετα, το PRP δείχνει πιο καθυστερημένη αποτελεσματικότητα, που ωστόσο στις 6 εβδομάδες είναι συγκρίσιμη με της κορτιζόνης.

Ενώ, όμως, η δράση του PRP και η βελτίωση στα συμπτώματα με την θεραπεία PRP συνεχίζεται μέχρι 1 έτος ή και 2 έτη σε κάποιες μελέτες, στην περίπτωση της κορτιζόνης μετά τις 6–8 εβδομάδες συμβαίνει υποτροπή.

Σε μελέτη με υπερηχογράφημα των τενόντων για να συγκριθούν οι 2 θεραπείες, παρατηρήθηκε μικρότερο πάχος των τενόντων αλλά και διάβρωση του φλοιώδους οστού στην περίπτωση της κορτιζόνης ενώ, αντίθετα, λιγότερες ρήξεις των εκτεινόντων τενόντων παρατηρούνται στην περίπτωση έγχυσης PRP. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει την επουλωτική δράση του PRP στην βλάβη του τένοντα.

Τι μένει ακόμα να απαντηθεί για τη θεραπεία με PRP;

Η θεραπεία με PRP σε διάφορες ορθοπαιδικές παθήσεις (τενοντίτιδες, χονδροπάθεια, οστεοαρθρίτιδα) έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις ανώτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με συμβατικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται ως σήμερα.

Ωστόσο, στη βιβλιογραφία αναφέρονται διαφορετικές μέθοδοι παρασκευής του PRP, διαφορετικά συστήματα φυγοκέντρησης αλλά και διαφορετικές ταχύτητες φυγοκέντρησης που εξασφαλίζουν διαφορετικές συγκεντρώσεις αιμοπεταλίων και αυξητικών παραγόντων.

Παράλληλα, εφαρμόζονται διαφορετικές τεχνικές έγχυσης.

Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να γίνει θεραπεία με μία μόνο ένεση ή επαναληπτικές ενέσεις, θεραπεία με μία μόνο διήθηση ή πολλαπλά σημεία έγχυσης (peppering technique).

Σε άλλες περιπτώσεις γίνεται τοπική έγχυση αναισθητικού στον περιτένοντα (το έλυτρο συνδετικού ιστού που περιβάλλει τον τένοντα) πριν την έγχυση του PRP ή ανάμιξη του PRP με αναισθητικό στο σημείο της έγχυσης ή έγχυση χωρίς αναισθητικό.

Επομένως, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αναδείξουν την πιο αποτελεσματική μέθοδο σε κάθε περίπτωση.

Γιατί θα πρέπει να επιλεγεί το PRP ως ενέσιμη θεραπεία;

Στην έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα (tennis elbow), το PRP δεν έχει τόσο άμεση δράση στον πόνο σε σύγκριση με την κορτιζόνη, αλλά εξασφαλίζει μακρόχρονα αποτελέσματα και χωρίς υποτροπή, κάτι που συμβαίνει με την τελευταία.

Για το λόγο αυτό, σε συνδυασμό με το ότι αποτρέπει τη χειρουργική θεραπεία, καθιστά το PRP «cost effective» θεραπεία, παρά το μεγαλύτερο κόστος σε σύγκριση με την κορτιζόνη.