Το υαλουρονικό οξύ στην οστεοαρθρίτιδα του γόνατος: ποιες ενέσεις είναι πιο αποτελεσματικές;

Το υαλουρονικό οξύ υπό τη μορφή ενδαρθρικών ενέσεων αποτελεί μια δημοφιλή και συχνά εφαρμοζόμενη συντηρητική θεραπεία για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την προστασία του αρθρικού χόνδρου στην οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.

 

 

 

 

 

 

Τι είναι το υαλουρονικό oξύ; Ποια είναι η δράση του;

Αποτελεί τον κυριότερο πολυσακχαρίτη του αρθρικού υγρού. Είναι ένα μακρομόριο που διασυνδέει τις πρωτογλυκάνες του αρθρικού χόνδρου αλλά και με το κολλαγόνο εξασφαλίζοντας υδρόφιλες ιδιότητες στον χόνδρο.

Το υαλουρονικό οξύ στην άρθρωση έχει ιξωδοελαστικές ιδιότητες. Δρα σαν λιπαντικό στις βραδείες κινήσεις του γόνατος και ως ελαστικό συμπαγές υλικό που απορροφά κραδασμούς όταν δέχεται υψηλά φορτία η άρθρωση.

Το ΗΑ μπορεί επίσης να έχει χονδροπροστατευτικά και αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα, καθώς και να συμβάλλει στη σύνθεση πρωτεογλυκάνης.

Στην οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, η σύνθεση, η αποδόμηση και η κάθαρση του ΗΑ είναι μη φυσιολογικές, με αποτέλεσμα να μειώνεται τόσο το μοριακό βάρος πόσο και η συγκέντρωση του υαλουρονικού οξέος στην άρθρωση. Αυτές οι παθολογικές αλλαγές μειώνουν την ιξωδοελαστικότητα του αρθρικού υγρού και οδηγούν στη βλάβη του χόνδρου.

 

Είναι το υαλουρονικό οξύ αποτελεσματική θεραπεία για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος;

Οι ενδαρθρικές εγχύσεις υαλουρονικού οξέος αποτελούν μία από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες για την αντιμετώπιση του πόνου του ασθενούς αλλά και για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Πότε θα κάνουμε ενέσεις υαλουρονικού οξέος;

-Σε κάθε ασθενή με συμπτωματική οστεοαρθρίτιδα ή χονδροπάθεια του γόνατος με στόχο την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, την μακροπρόθεσμη προστασία του γόνατος και την επιβράδυνση της εξέλιξη της πάθησης.

-Όταν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στα αντιφλεγμονώδη.

-Όταν ο ασθενής δεν μπορεί να πάρει αντιφλεγμονώδη λόγω μεγάλης ηλικίας και συνύπαρξης άλλων παθήσεων.
Ασθενείς που έχουν αρτηριακή υπέρταση και λαμβάνουν φάρμακα για την πάθηση αυτή ενδέχεται να απορρυθμιστεί η αρτηριακή πίεσή τους, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακών ή ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων.
Μικρότερος καρδιαγγειακό κίνδυνος υπάρχει με τη λήψη ναπροξένης (naprosyn), ενώ σε αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο πρέπει να αποφεύγονται οι αναστολείς COX-2 αλλά και η συγχορήγηση ιμπουπροφαίνης και ασπιρίνης.
Παράλληλα, τα αντιφλεγμονώδη αυξάνουν τον κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών από το γαστρεντερικό (γαστρίτιδα, έλκος στομάχου-δωδεκαδακτύλου, γαστρορραγία). Ο κίνδυνος αυξάνει αν ο ασθενής λαμβάνει και αντιπηκτικά ή ασπιρίνη
Μικρότερο κίνδυνο γαστρεντερικών επιπλοκών παρουσιάζουν τα εκλεκτικά COX-2 αντιφλεγμονώδη και η ιμπουπροφένη, ενώ ο μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει με την ινδομεθακίνη και τη δικλοφαινάκη (voltaren).
Τέλος, τα αντιφλεγμονώδη δεν πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με μειωμένη νεφρική λειτουργία (GFR<30ml/min).

 

Σε ποια στάδια της οστεοαρθρίτιδας προτείνεται η θεραπεία με ενδαρθρικές ενέσεις υαλουρονικού οξέος;

-Σε ήπια οστεοαρθρίτιδα γόνατος
-Σε προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα όταν οι ασθενείς δεν μπορούν να χειρουργηθούν, λόγω συνοδών παθήσεων (καρδιαγγειακά προβλήματα, γαστρεντερικά προβλήματα, προβλήματα νεφρικής λειτουργίας).
-Σε προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα όταν οι ασθενείς δεν επιθυμούν ακόμη να χειρουργηθούν.
-Αλλά και νεότεροι ασθενείς 20-40 ετών που παρουσιάζουν χρόνια χονδροπάθεια του γόνατος θα ωφεληθούν ιδιαίτερα από την συγκεκριμένη θεραπεία.

Ποιο Υαλουρονικό οξύ είναι το πιο κατάλληλο και αποτελεσματικό;

Είναι γεγονός ότι κυκλοφορούν πάρα πολλά διαφορετικά σκευάσματα υαλουρονικού οξέος με διαφορετικό μοριακό βάρος, διαφορετικές ιδιότητες και διαφορετικά δοσολογικά σχήματα.
Υπάρχουν, δοσολογικά σχήματα της μίας εφάπαξ ένεσης αλλά και 3 ή 5 επαναλαμβανόμενων ενέσεων που γίνονται ανά εβδομάδα.
Το υαλουρονικό οξύ στο φυσιολογικό αρθρικό υγρό έχει μοριακό βάρος 4000-7000 kDaltons, το οποίο σταδιακά μειώνεται όσο εκφυλίζεται η άρθρωση για να φτάσει τα 1000 kDaltons στο γόνατο με οστεοαρθρίτιδα.
Παρότι, θα φαινόταν περισσότερο λειτουργικά αποδεκτή για το γόνατο, η ενδαρθρική θεραπεία με υαλουρονικό οξύ υψηλού μοριακού βάρους που είναι κοντά στο μοριακό βάρος του φυσικού υαλουρονικού οξέος, δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο στην κλινική πράξη.
Μελέτες δείχνουν ότι το υαλουρονικό οξύ με χαμηλό-μέτριο μοριακό βάρος έχει μεγαλύτερη βιολογική δράση διότι συνδέεται καλύτερα με τους υποδοχείς CD44 του αρθρικού υμένα και προάγει την ενδογενή παραγωγή του φυσιολογικού υαλουρονικού οξέος από το γόνατο με αποτέλεσμα την ενίσχυση και της ιξωδοελαστικότητας (λιπαντική δράση).
Αντίθετα, υαλουρονικό οξύ με υψηλό ή πολύ υψηλό μοριακό βάρος έχει μικρότερη βιολογική δράση και ενισχύει κυρίως την ιξωδοελαστικότητα του αρθρικού υγρού προσφέροντας λίπανση στο γόνατο.
Παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα όσον αφορά τον πόνο και την λειτουργικότητα του γόνατος δείχνουν παρόμοια με υαλουρονικά οξέα χαμηλού-μέτριου και με υψηλού μοριακού βάρους.
Ενδεχομένως, σε ασθενείς με ήπια ή μέτρια οστεοαρθρίτιδα ή σε νεότερους ασθενείς με χονδροπάθεια του γόνατος, να είναι προτιμότερο το υαλουρονικό οξύ με χαμηλό-μέσο μοριακό βάρος, που προάγει τη βιολογική διαδικασία για να παράγει το γόνατο το “δικό του” φυσιολογικό υαλουρονικό οξύ, ενώ σε προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα υαλουρονικό οξύ με υψηλό ή πολύ υψηλό μοριακό βάρος να εξασφαλίζει καλύτερη μηχανική δράση αυξάνοντας περισσότερο την ιξωδοελαστικότητα του γόνατος και εξασφαλίζοντας καλύτερο αποτέλεσμα ως προς τον πόνο, τη δυσκαμψία και τη λειτουργικότητα του γόνατος.

Πότε αρχίζει και για πόσο χρονικό διάστημα αναμένεται βελτίωση μετά από θεραπεία με ενδαρθρικές εγχύσεις υαλουρονικού οξέος;

Η βελτίωση του πόνου και της λειτουργικότητας του γόνατος εμφανίζεται 1 περίπου μήνα μετά την έναρξη της θεραπείας, ενώ το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα στους 2 μήνες.

Ανάλογα με το είδος του υαλουρονικού οξέος, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας παραμένει από 6 μήνες μέχρι και ένα έτος περίπου, οπότε και μπορούμε να επαναλάβουμε τη θεραπεία.