Τενοντίτιδα χήνειου πόδα. Πόσο συχνά δεν "κρύβεται" μόνο τενοντίτιδα;

Η τενοντίτιδα χήνειου πόδα ή σύνδρομο πόνου στον χήνειο πόδα (PAPS: pes anserinus pain syndrome) ή ορογονοθυλακίτιδα του χήνειου πόδα, χαρακτηρίζεται από πόνο στην έσω επιφάνεια του γόνατος και ευαισθησία στην ψηλάφηση της άνω έσω επιφάνειας της κνήμης.

 

 

Τι είναι ο χήνειος πόδας;

Εϊναι η κοινή κατάφυση τριών τενόντων, του ραπτικού, του ισχνού και του ημιμεβρανώδη στην προσθιοεσωτερική επιφάνεια του γόνατος, που προσομοιάζει με το πέλμα χήνας.

 

Συχνότητα

Η τενοντίτιδα χήνειου πόδα εμφανίζεται σε ποσοστό μικρότερο του 1%. Ωστόσο, εμφανίζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος.

 

Παράγοντες κινδύνου

Η τενοντίτιδα χήνειου πόδα, παρατηρείται συχνότερα στις γυναίκες, ιδιαίτερα με παχυσαρκία, σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος αλλά και σε ασθενείς με κακή ευθυγράμμιση του γόνατος (γωνιώδης παραμόρφωση σε βλαισότητα η ραιβότητα).

Υπάρχει μια αποδεδειγμένη συσχέτιση της τενοντίτιδας του χήνειου πόδα με την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη.

 

Κλινική εικόνα

Η τενοντίτιδα χήνειου πόδα διαγιγνώσκεται κυρίως με την κλινική εξέταση του  ασθενή. Κατά την ψηλάφηση του άνω έσω πέρατος της κνήμης, ο ορθοπαιδικός χειρουργός διαπιστώνει ευαισθησία μεταξύ του χήνειου πόδα και της άρθρωσης του γόνατος.

Ωστόσο, συνήθως απουσιάζει τοπικό οίδημα ή σκλήρυνση.

Ο ασθενής εμφανίζει πόνο στην έσω επιφάνεια του γόνατος όταν σηκώνεται από την καρέκλα, ανεβαίνει κατεβαίνει σκάλα η ξαπλώνει στο κρεβάτι με το ένα γόνατο να πιέζει το άλλο. Η καταπόνηση του γόνατος με δραστηριότητες στη διάρκεια της μέρας, μπορεί να οδηγήσουν σε νυχτερινό πόνο. Στις τελευταίες περιπτώσεις, μπορεί να διαταράσσεται ο ύπνος ασθενή.

Το σύνδρομο πόνου του χήνειου πόδα συχνά συνδέεται με προσεκβολή του έσω μηνίσκου, που προκαλεί διάταση του έσω πλάγιου συνδέσμου σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.

Όταν ένα γόνατο έχει παραμόρφωση σε βλαισότητα, δημιουργούνται δυνάμεις έλξης στον έσω πλάγιο σύνδεσμο και προκαλείται τενοντίτιδα του χήνειου πόδα.

 

Διάγνωση

Ο ακτινολογικός έλεγχος των γονάτων σε όρθια θέση, θα ελέγξει την παρουσία οστεοαρθρίτιδας.

Το υπερηχογράφημα συχνά δεν έχει αξιόλογα ευρήματα και η διάγνωση τενοντίτιδα χήνειου πόδα ή ορογονοθυλακίτιδα (συλλογής υγρού) με το υπερηχογράφημα είναι σπάνια. Σε κάποιες περιπτώσεις η διάγνωση υπερηχογραφικά γίνεται από την πάχυνση του ορογόνου θυλάκου >2mm.

Σε πειριπτώσεις, όμως, που υπάρχει διόγκωση ή σκληρία στην έσω επιφάνεια του γόνατος, το υπερηχογράφημα μπορεί να αναδείξει υγρό στον ορογόνο θύλακο του χήνειου πόδα. Επίσης, σε περιπτώσεις που η τενοντίτιδα χήνειου πόδα είναι χρόνια, μπορεί να υπάρχει κοίλανση του οστικού φλοιού αλλά και ενδοστική επέκταση.

 

Διαφορική διάγνωση

• Ρήξη έσω μηνίσκου: παρουσιάζεται με πόνο στην έσω επιφάνεια του γόνατος στην όρθια στάση και αίσθημα «πιασίματος». Μπορεί να υπάρχει ευαισθησία κατά την πίεση στο έσω διάστημα της άρθρωσης και η δοκιμασία Mc Murray είναι θετική.
• Διάστρεμμα έσω πλάγιου συνδέσμου του γόνατος: υπάρχει πόνο με ή χωρίς αστάθεια του γόνατος κατά το τεστ βλαισότητας.
• Άλλες ορογονοθυλακίτιδες στην έσω επιφάνεια του γόνατος.
• Σύνδρομο έσω προστριβής του γόνατος με ήχο τριβής του χήνειου πόδα κατά την κάμψη και έκταση.
• Έσω μηνισκική κύστη: υπάρχει πόνος που επιδεινώνεται με την δραστηριότητα. Υπάρχει μία μαλακή, υπό τάση διόγκωση, στο έσω διάστημα της άρθρωσης, που είναι περισσότερο έκδηλη στην πλήρη έκταση του γόνατος, ως αποτέλεσμα της αυξημένης πίεσης μέσα στην άρθρωση. Οι κύστεις αυτές προκύπτουν από διαφυγή αρθρικού υγρού μέσα από μία οριζόντια ρήξη μηνίσκου.
• Ουρική αρθρίτιδα ή σηπτική θυλακίτιδα: Ασθενείς με γνήσια θυλακίτιδα του χήνειου πόδα (παρουσία υγρού) παρουσιάζουν τοπικό οίδημα με διακυμάνσεις και λίγο πόνο. Αν, ωστόσο, υπάρχει οξύς πόνος, οίδημα και ερυθρότητα, θα μπορούσαν να σχετίζονται σπάνια με ουρική αρθρίτιδα ή σηπτική θυλακίτιδα.
• Διατομή του μείζονος σαφηνούς νεύρου κατά την παρασκευή του μοσχεύματος σε χειρουργείο συνδεσμοπλαστικής πρόσθιου χιαστού συνδέσμου ή πίεση του νεύρου από ορογονοθυλακίτιδα.
• Άλλες συμπαγείς μάζες στον ορογόνο θύλακο μπορεί να αποτελούν συνοβιακή χονδρομάτωση, λαχνοοζώδης υμενίτιδα: γιγαντοκυτταρικός όγκος που εξορμάται από το έλυτρο του τένοντα, αιμαγγείωμα, λίπωμα, φυματίωση ή άλλες βλάβες με το χειρότερο σενάριο ένα σάρκωμα.
• Κάταγμα κόπωσης της κνήμης: παρατηρείται σε αθλητές ή στρατεύσιμους με πόνο στην έσω επιφάνεια του γόνατος κατά την φόρτιση (όταν πατάνε το πόδι) και τις δραστηριότητες. Ανάλογα με την κλίση του εδάφους και την ένταση της δραστηριότητας μπορεί να παρατηρηθεί μέχρι και 1 στους 4 αθλητές με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στην εγγύς (ανώτερη) κνήμη.
• Οστεονέκρωση του μηρού ή της κνήμης: συχνότερα σε μεγαλύτερους ασθενείς με μακρόχρονη θεραπεία με κορτιζόνη που εμφανίζουν πόνο κατά την φόρτιση του κάτω άκρου και τις δραστηριότητες.
• Οστεομυελίτιδα της κνήμης. Το απόστημα του Brodie αποτελεί υποξεία οστεομυελίτιδα που παρουσιάζεται κυρίως στην εφηβεία.Εμφανίζει πόνο αλλά και οίδημα στην έσω επιφάνεια της κνήμης.
• Ευαισθησία του λιπώδους υποστρώματος (fat pad). Συχνά παρατηρείται σε παχύσαρκες γυναίκες. Η προβολή του λίπους είναι περισσότερο έκδηλη σε βλαισά γόνατα. Μεγάλο συμμετρικό οίδημα του λίπους στην έσω επιφάνεια του γόνατος είναι κατάσταση γνωστή ως συμμετρική λιπωμάτωση, είναι αρκετά σπάνια και πρέπει να την διακρίνουμε από τη νόσο Dercum, όπου παρατηρούνται πολλαπλά μικρά λιπώδη οζίδια διαμέτρου <2cm, ευαίσθητα στην ψηλάφηση.
• Ινομυαλγία. Υπάρχει ευαισθησία στην ψηλάφηση του λιπώδους υποστρώματος (fat pad) στην έσω επιφάνεια και των δύο γονάτων αλλά ψηλότερα από το διάστημα της άρθρωσης. Σε περιπτώσεις που υπάρχει ασυμμετρία στην ένταση του πόνου ανάμεσα στα δύο γόνατα κατά την ψηλάφηση, μπορεί να συνυπάρχει ινομυαλγία και τενοντίτιδα του χήνειου πόδα και η ανταπόκριση στην τοπκή έγχυση κορτιζόνης με ξυλοκαΐνη μπορεί να διαγνώσει μία τέτοια περίπτωση.

 

Θεραπεία

Περιλαμβάνει απώλεια βάρους, ασκήσεις ενδυνάμωσης τετρακεφάλου (κύρια ισομετρικές), ελαστική επιγονατίδα, αναλγητικά και μικρής διάρκειας θεραπεία με αντιφλεγμονώδη.

Καθώς η πάθηση σχετίζεται με οστεοαρθρίτιδα ή γωνιώδη παραμόρφωση του γόνατος (βλαισότητα η ραιβότητα), τα τοπικά θεραπευτικά μέτρα προσφέρουν μόνο παροδική ανακούφιση.

Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης τετρακέφαλου, προτείνεται να είναι ισομετρικές και εκτελούνται σε σχήματα μέχρι δέκα επαναλήψεων κάποιες φορές ημερησίως.

Σε ασθενείς με τενοντίτιδα χήνειου πόδα και προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, η αντιμετώπιση της τενοντίτιδας προσφέρει σε αρκετές περιπτώσεις σημαντική ανακούφιση του πόνου και βελτίωση της ποιότητας του ύπνου.

Η τοποθέτηση σφήνας στην πτέρνα μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη σε ασθενείς με γωνιώδη παραμόρφωση του γόνατος. Πιο συγκεκριμένα, το βλαισό γόνατο θα βρει ανακούφιση από έσω και το ραιβό από έξω ανύψωση του πέλματος.

Καθώς ένα 70% των ασθενών δεν ανταποκρίνονται στην αρχική θεραπεία, ακολουθεί τοπική θεραπεία με έγχυση κορτιζόνης. Την θεραπεία αυτή επιλέγουμε και σε τενοντίτιδα χήνειου πόδα με νυκτερινό πόνο που διαταράσσει τον ύπνο.