Κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας

Το κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας συμβαίνει συχνότερα σε γυναίκες με οστεοπόρωση ή σε ηλικιωμένους μετά από απλή πτώση στο έδαφος (χαμηλής ενέργειας κάταγμα), αλλά και σε νέους μετά από κάποια σοβαρή κάκωση (υψηλής ενέργειας).

Συχνότητα – φύλο

• Αποτελεί το 17,5% όλων των καταγμάτων στους ενήλικες.
• Συμβαίνει συχνότερα στις γυναίκες.

Ταξινόμηση

• Κάταγμα Colles

• Κάταγμα die-punch: είναι συμπιεστικό κάταγμα της αρθρικής επιφάνειας της κερκίδας ( στον μηνοειδή βόθρο).

• Κάταγμα Barton: είναι ενδαρθρικό κάταγμα-εξάρθρημα της κερκιδοκαρπικής άρθρωσης και ανάλογα με την εντόπιση διακρίνεται σε παλαμιαίο ή ραχιαία Barton.

• Κάταγμα Smith: είναι αντίστοιχο με το Colles αλλά η παρεκτόπιση του κάτω άκρου της κερκίδας είναι παλαμιαία.

• Kάταγμα Chauffer: κάταγμα της στυλοειδούς απόφυσης της κερκίδας.

Κάταγμα κατω άκρου της κερκίδας τύπου Colles

Αποτελεί το πιο συχνό κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας.

Συμβαίνει συνήθως σε ηλικία πάνω από 50 ετών και περισσότερο σε γυναίκες, καθώς σχετίζεται με οστεοπόρωση.

Χαρακτηρίζεται από ραχιαία και κερκιδική παρεκτόπιση του περιφερικού τμήματος της κερκίδας με ταυτόχρονη κλίση της αρθρικής επιφάνειας της κερκίδας προς τα άνω (ραχιαία), ενώ φυσιολογικά έχει κλίση ελαφρά προς τα κάτω (παλαμιαία).

Ο ασθενής παρουσιάζει πόνο, τοπικό οίδημα, αδυναμία στις κινήσεις του καρπού και τυπική παραμόρφωση που θυμίζει “πηρούνι φαγητού”.

Ακτινολογικά, παράλληλα με το κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας συχνά συνυπάρχει κάταγμα της στυλοειδούς απόφυσης της ωλένης.

Συντηρητική Θεραπεία

Στα κατάγματα χωρίς παρεκτόπιση τοποθετείται γύψος για 3-4 εβδομάδες.
Στο παρεκτοπισμένο κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας τύπου Colles, γίνεται τοπική αναισθησία ώστε να γίνει στη συνέχεια ανώδυνα χειρισμός ανάταξης του κατάγματος για τη διόρθωση της παραμόρφωσης.

Εν συνεχεία, τοποθετείται γύψος που περιλαμβάνει το αντιβράχιο (πήχης) και τον καρπό μέχρι την “βάση” των δακτύλων (κεφαλές μετακαρπίων). Σε συντριπτικά ασταθή κατάγματα τοποθετείται αρχικά γύψος μέχρι πάνω από τον αγκώνα (βραχιονοπηχεοκαρπικός).

Η όλη διαδικασία γίνεται με ευχέρεια στο χώρο του ιατρείου ή σε εξωτερικό ιατρείο Κλινικής ή Νοσοκομείου και ακολουθεί άμεσα ακτινολογικός έλεγχος για την επιβεβαίωση της σωστής ανάταξης.

Το παρεκτοπισμένο αρχικά κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας παρακολουθείται με ακτινογραφία κάθε εβδομάδα για τις πρώτες 3 εβδομάδες.

Και αυτό, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας της ανάταξης ενός συντριπτικού κατάγματος σε συνδυασμό με το ότι “χαλαρώνει ο γύψος” από σταδιακή υποχώρηση του οιδήματος του καρπού.

Η αφαίρεση του γύψου γίνεται εύκολα και ανώδυνα στο χώρο του ιατρείου σε διάστημα 5-6 εβδομάδων.

Ποιο κάταγμα χρειάζεται χειρουργείο;

• Το συντριπτικό ασταθές κάταγμα κάτω άκρου της κερκίδας (παλαμιαία ή ραχιαία συντριβή).

• Ενδαρθρικό κάταγμα με παρεκτόπιση.
• ‘Oταν η παρεκτόπιση είναι μεγάλη:
  • Μείωση κερκιδικής κλίσης >5ο (φυσιολογικά 23ο)
  • Ραχιαία γωνίωση >5o (φυσιολογική παλαμιαία κλίση 11ο)
  • Βράχυνση κερκίδας >5mm
  • Ενδαρθρικό «σκαλοπάτι» >2mm
• Συνοδό κάταγμα ωλένης (όχι στυλοειδούς απόφυσης).
• Προοδευτικής απώλεια της ανάταξης μετά την τοποθέτηση του γύψου.
• Σοβαρή οστεοπόρωση

Στις περισσότερες περιπτώσεις το χειρουργείο γίνεται διαδερμικά…

I. Με τοποθέτηση διαδερμικά βελονών Kirschner (χωρίς χειρουργική τομή) ή με αρθροσκοπική υποβοήθηση με τοπική ή περιοχική αναισθησία.

II. Με εξωτερική οστεοσύνθεση

Πρόκειται ουσιαστικά για τη διαδερμική τοποθέτηση δύο βελονών κεντρικά και δύο περιφερικά του κατάγματος που συνδέονται με εξωτερικό μηχανισμό συμπίεσης-διάτασης, που γίνεται με περιοχική αναισθησία.

Η συγκράτηση του κατάγματος, ανάλογα με το κάταγμα μπορεί να ενισχυθεί με τη διαδερμική τοποθέτηση βελονών Kirschner όπως στην προηγούμενη περίπτωση ή σε περίπτωση μεγαλύτερης αστάθειας με εσωτερική οστεοσύνθεση ( πλάκα+βίδες).

Η αφαίρεσή των βελονών γίνεται με εύκολο και ανώδυνο τρόπο χωρίς χειρουργείο ή αναισθησία σε διάστημα 6-8 εβδομάδων.

III. Εσωτερική οστεοσύνθεση με ανοικτή τομή χρειάζεται στις περιπτώσεις που:

• Υπάρχει ενδαρθρική παρεκτόπιση με “σκαλοπάτι” >2mm

• Στα κατάγματα τύπου Barton

• Υπάρχει συντριβή του κατάγματος παλαμιαία

• Το κάταγμα επεκτείνεται κεντρικότερα προς την μετάφυση ή την διάφυση της κερκίδας.

• Όταν συνυπάρχει κάταγμα του κάτω άκρου της ωλένης.

• Οταν το κάταγμα είναι τύπου die-punch.

Επιπλοκές αυτών των καταγμάτων είναι:

• Πώρωση σε κακή (πλημμελή) θέση.
• Υπεξάρθρημα ή δυσλειτουργία της κάτω κερκιδωλενικής άρθρωσης ( σε περίπτωση βράχυνσης της κερκίδας που δεν ανατάχθηκε ή σε απώλεια της ανάταξης) που προκαλεί πόνο.
• Περιορισμός των στροφικών κινήσεων της πηχεοκαρπικής (πρηνισμός-υπτιασμός).
• Αλγοδυστροφία Sudeck με επίμονο οίδημα και δυσκαμψία της πηχεοκαρπικής.
• Ρήξη του τένοντα του μακρού εκτείνοντα του αντίχειρα.
• Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα  (πίεση του μέσου νεύρου)
• Ωλένια νευρίτιδα σε περιπτώσεις κάκωσης της κάτω κερκιδωλενικής άρθρωσης.
• Η μετατραυματική αρθρίτιδα (σε περίπτωση πλημμελούς ανάταξης ή αντιμετώπισης ενδαρθρικού κατάγματος). 90% των νέων ανθρώπων με εναδαρθρικό κάταγμα και παρεκτόπιση με ενδαρθρικό σκαλοπάτι > 1-2 cm θα παρουσιάσουν συμπτωματική αρθρίτιδα.